Dla rodziców

 

Teoria Wielorakich Inteligencji, Howarda Gardnera zrewolucjonizowała sposób myślenia o inteligencji i samym uczeniu się.
Przez ponad wiek psychometrycy lub osoby testujące inteligencje, zauważyli stałą cechę – testy IQ wykazały, że inteligencja jest wielopłaszczyznowa i dynamiczna – wykraczającą poza zdolności lingwistyczno – logiczne, które tradycyjnie testujemy i oceniamy w szkołach.
 W swojej ostatniej książce „ Zredefiniowana Inteligencja – Inteligencja Wieloraka” Gardnem Ostrożnie kładzie nacisk na kulturowe – w przeciwieństwie do czysto genetycznych – czynniki kształtujące rozwój intelektualny jednostki: ”Obecnie wyobrażam sobie inteligencje jako biopsychologiczny potencjał przetwarzania informacji, który można aktywować w otoczeniu kulturowym, aby skutecznie rozwiązywać problemy lub tworzyć produkty wartościowe dla kultury ….Inteligencje nie są rzeczami, które można zobaczyć lub policzyć. Inteligencje są potencjałami – przypuszczalnie neurologicznymi, – które można aktywować w zależności od wartości występujących w danej kulturze, szansach dostępnych w danej kulturze oraz poszczególnych decyzjach podejmowanych przez poszczególne osoby i ich rodziny, nauczycieli oraz otoczenie”(Gardnem,1999)
 Gardnem obecnie rozróżnia osiem inteligencji, każda z nich uznawana przez niego jako „posiadane od urodzenia”. Jednakże Gardnem podkreśla, że „nie ma dwóch ludzi, którzy maja dokładnie taką sama kombinację inteligencji”. 
 Wspomniane wcześniej osiem inteligencji to: lingwistyczna, logiczna, muzyczna, przestrzenna, kinestetyczna, interpersonalna, intrapersonalna, naturalistyczna. Rozmiar, w jakim dana inteligencja się rozwija u danej osoby jest w dużym stopniu zależna od edukacji oraz kultury, w której wychowała się dana osoba.

NAUCZANIE W SPOSÓB, W JAKIM UCZY SIĘ UCZEŃ

 Teoria inteligencji wielorakiej zmusza do przemyślenia sposobu, w jaki nauczyciele powinni podchodzić do przedmiotów i tematów, których uczą.
Jeśli dzieci nie są w stanie uczyć się w sposób, w jaki są uczone, wtedy nauczyciel powinien uczyć je we właściwy dla tych dzieci sposób. Kierowanie zróżnicowanymi profilami intelektualnymi uczniów w danej klasie, nauczyciele muszą zrezygnować z jednego stylu nauczania dla wszystkich uczniów, na rzecz bardziej dopasowanego do indywidualnych potrzeb uczniów podejścia – wykorzystującego teorie inteligencji wielorakich.
Kiedy już rodzice nauczą się, że jest kilka metod nauczania większości przedmiotów i tematów, zamożne rodziny nabędą materiały do użytku domowego. Oczywiście nacisk będzie też kładziony na szkoły, żeby posiadały „ osiem sposobów nauczania teorii Pitagorasa” albo osiem metod nauki filozofii Platona. Nie będzie możliwe, aby nauczyciel powiedział – nauczyłem ich dobrze, ale oni nie potrafili posiąść tej wiedzy. Zamiast tego wszyscy biorący czynny udział w nauczaniu będą umotywowani, aby znaleźć najlepszą i dobrze funkcjonującą metodę nauczania dla danego ucznia mającego nauczyć się konkretnego zagadnienia, a stworzona metoda nauczania posłuży jako podstawa tworzenia następnych metod w przyszłości. 
Koncepcja inteligencji wielorakich zrodziła się jako teoria psychologiczna koncentrująca się na „różnicach w sile i sposobie prezentacji”. Gardner twierdzi, ze nie ma bezpośredniego połączenia pomiędzy teorią naukową i zestawem edukacyjnych posunięć. W przypadku, gdy nauczyciel decyduje się na wdrożenie teorii o inteligencji wielorakiej w codziennych zajęciach klasowych, musi taki etap rozpocząć określeniem, jakie typy inteligencji posiadają uczniowie, których będzie uczył.
Gardnem proponuje, aby w celu zmierzenia i zweryfikowania inteligencji wielorakich tworzyć klasy – spektrum ( Spektrum Classroom). W takiej klasie dzieci mogłyby w sposób naturalny używać dowolnej liczby swoich inteligencji i przedstawiać obserwatorom, jak to określa Gardner „obfitość i wysokie zaawansowanie ich interakcji” oraz „ich zakresu posiadanych inteligencji”. Cześć materiałów zawiera elementy środowiska naturalnego, gry planszowe, przedmioty plastyczne, instrumenty muzyczne, ćwiczenia fizyczne, taniec oraz budowanie”. Kiedy dziecko unika pewnych czynności lub materiałów, Gardner i jego współpracownicy przedstawili techniki pomostowe. Dla przykładu, jeśli dziecko nie chciało opowiedzieć historyjki obrazkowej związanej z oglądanym rysunkiem, wtedy otrzymywało przedmioty umożliwiające zbudowanie dioramy.Diorama miała służyć jako pomost – dzięki niej dziecko mogło opowiedzieć, co się działo z ludźmi i zwierzętami w dioramie. Tak samo jak klasy – spektrum, tak i muzea dla dzieci mogą służyć jako otoczenia bogate w kontekst, w którym dzieci mogą uaktywnić różne inteligencje z różnymi przedmiotami. Obserwując dzieci w takim otoczeniu wg Gardnera można uzyskać surowy obraz posiadanych przez te dzieci inteligencji, w danym momencie ich życia.
 Zgodnie z teorią Gardnera nauczyciele mogą wydobyć inteligencję poszczególnych dzieci nie tylko w pokoju spektrum czy muzeum dla dzieci, pomimo, że są idealnym miejscem, aby tego dokonać, ale wcale nie są nieodzowne. W miarę dokładny obraz intelektualnego profilu danej osoby można uzyskać – bez względu na to czy ma 3 czy też 13 lat – na przestrzeni miesiąca czasu, podczas gdy obserwowany uczeń znajduje się w normalnej klasie i zajmuje się zwykłymi czynnościami. Dzienny czas obserwacji może się wahać w zakresie od 5 do 10 godzin i należy wówczas zaobserwować silne i słabe strony danego ucznia. 
Inteligencje są niestałe ulęgają zmianom związanym z naszymi doświadczeniami życiowymi. Są na tyle skomplikowane, że nie da się ich w pełni przeanalizować używając ołówka i kartki. Gardner kładzie nacisk na wagę przeprowadzania obserwacji dzieci w otoczeniu wielopłaszczyznowym (takim jak klasy- spektrum, muzea dla dzieci)

RODZAJE INTELIGENCJI:

• INTELIGENCJA JĘZYKOWA – te osoby lepiej rozumieją świat dzięki słowu mówionemu.
Charakterystyka: osoby lubiące czytać i pisać; używające bogatego słownictwa, czerpiące przyjemność gry słów i zagadek słownych; osoby z zamiłowaniem do języków obcych, łatwo zapamiętujące i robiące notatki na zajęciach. Są to osoby z talentem oratorskim, które uczą się i skutecznie argumentują, używając słowa mówionego. To mistrzowie słowa, osoby oczytane, potrafiące w przejrzysty sposób spisać myśli, a także doskonale zrozumieć słowo pisane i mówione. 
• INTELIGENCJA WIZUALNO – PRZESTRZENNA – osoby te najlepiej rozumieją świat dzięki wizualizacji i orientacji przestrzennej.
Charakterystyka: osoby czerpiące przyjemność rozkręcania i składania elementów w jedną całość, układające trójwymiarowe układanki. Osoby takie przywołują wspomnienia dzięki wizualizacji i z łatwością interpretują mapy i plany. Określają, modyfikują i zmieniają różne aspekty świata wizualno – przestrzennego. Są to osoby wyjątkowo wrażliwe na szczegóły, mające bardzo dobrze wykształconą wyobraźnię; dużo rysują,w sposób graficzny przedstawiają swoje pomysły i bez kłopotu orientują się w trójwymiarowej przestrzeni. 
• INTELIGENCJA MUZYCZNA – najlepiej rozumieją świat przez rytm i melodię.
Charakterystyka: szybko dostrzegają wzory, łatwo rozpoznają rytm, lubią różnorodną muzykę.Nucą, wybijają takt muzyki, śpiewają lub grają na instrumencie, maja trudności w koncentracji, jeśli słychać muzykę, lubią rytm i poezje. Poznają, doceniają i tworzą rytmy i melodie, łatwo odróżniają poszczególne elementy muzyczne.
• INTELIGENCJA RUCHOWA – osoby obdarzone inteligencja ruchową najlepiej rozumieją świat przez ruch i fizyczny kontakt.
Charakterystyka:osoby lubiące ruch i kontakt fizyczny. Duże znaczenie odgrywają dla nich zwierzęta i środowisko naturalne. Radość sprawia im zgłębianie tajników biologii i zagadnień ekologicznych. Dobrze piszą i dobrze liczą, lubią wymyślać nowe gry. Z łatwością kontrolują ruchy swojego ciała i bez trudu posługują się przedmiotami. Lubią biegać, biwakować, pływać, jeździć na nartach, tańczyć, nie potrafią usiedzieć na miejscu. Wszystkiego musza dotknąć i są bardzo wrażliwi na dotyk. 
• INTELIGENCJA LOGICZNO - MATEMATYCZNA – osoby te najlepiej rozumieją świat przez ciągi zdarzeń.
Charakterystyka: lubią porządek i denerwują się, gdy przebywają z osobami niezorganizowanymi. Dokładnie wykonują precyzyjne instrukcje, zbierają informacje, by rozwiązać problemy. Często potrafią dokonywać szybkich kalkulacji w pamięci. Lubią gry i zagadki prowokujące do myślenia. Mają umiejętność logicznego myślenia, szeregowania, dostrzegania przyczyn i skutków, tworzenia hipotez, dostrzegania wzorów. Mają racjonalne spojrzenie na życie. 
• INTELIGENCJA INTRAPERSONALNA – najlepiej rozumieją świat, patrząc na niego ze swojego punktu widzenia.
Charakterystyka: maja jasno sprecyzowany punkt widzenia, odczucia i motywy działania. Lubią pracę w samotności, zwykle odnoszą sukcesy i nie potrzebują motywacji zewnętrznej, a także osoby odznaczające się samodyscypliną. Lubią wiedzieć, dlaczego wykonują konkretne zadania. Potrafią właściwie ocenić umiejętności i słabości, chętnie podejmują wyzwania.
• INTELIGENCJA INTERPERSONALNA – rozumieją świat , obserwując go oczyma innych ludzi.
Charakterystyka: uczą się przez kontakt z innymi osobami.Umieją wypracować kompromis, negocjują i potrafią odczuć emocje oraz interakcje innych osób. Potrafią spojrzeć na świat oczyma drugiej osoby. Są to osoby obdarzone zdolnościami przywódczymi, które umieją znaleźć się w świecie polityki. Mają wiele zainteresowań i uczęszczają na wiele dodatkowych zajęć. Umieją organizować pracę w grupie i tworzą pozytywna atmosferę, która pomaga skupić się na wysiłkach grupy. Potrafią przyjąć konstruktywne uwagi i odpowiednio zmienić swoje postępowanie. Jasno i precyzyjnie przedstawiają swoje potrzeby, przy konfrontacji wykazują się asertywnością.
• INTELIGENCJA PRZYRODNICZĄ – najlepiej rozumieją świat przez swoje otoczenie.
Charakterystyka: osoby lubiące prace i przebywanie na świeżym powietrzu.Takie osoby wierzą, że bardzo ważna jest przyroda i ekologia, a także zwierzęta. Rozumieją i łatwo zapamiętują różne gatunki występujące w ich otoczeniu. Często uprawiają ogródki i lubią dłubać w ziemi.Osoby wychowane w środowisku miejskim mogą rozwijać swoje zdolności w kierunku zapamiętywania i klasyfikowania przedmiotów w ich naturalnym środowisku – mogą być na przykład samochody, sportowe rekwizyty, okładki płyt itp.

JAK ROZWJAĆ WIELORAKIE INTELIGENCJE U DZIECI?

 Można rozwijać każdy z tych rodzajów inteligencji poprzez zabawę, hobby i wspólne wyjścia całą rodziną oraz poprzez zachęcanie dziecka do eksperymentowania z różnymi sposobami, formami i metodami uczenia się.
 Należy szukać okazji, żeby pokazać dziecku, że umiejętnie wykorzystało jedną lub więcej rodzajów swojej inteligencji w realizacji danego zadania.